SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

SALAT BAHSİ

<< 893 >>

بَاب فِي الرَّجُلِ يُدْرِكُ الْإِمَامَ سَاجِدًا كَيْفَ يَصْنَعُ

151-152. İmama Secdede Yetişen Nasıl Hareket Eder?

 

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى بْنِ فَارِسٍ أَنَّ سَعِيدَ بْنَ الْحَكَمِ حَدَّثَهُمْ أَخْبَرَنَا نَافِعُ بْنُ يَزِيدَ حَدَّثَنِي يَحْيَى بْنُ أَبِي سُلَيْمَانَ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَبِي الْعَتَّابِ وَابْنِ الْمَقْبُرِيِّ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا جِئْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ وَنَحْنُ سُجُودٌ فَاسْجُدُوا وَلَا تَعُدُّوهَا شَيْئًا وَمَنْ أَدْرَكَ الرَّكْعَةَ فَقَدْ أَدْرَكَ الصَّلَاةَ

 

Ebu Hureyre(r.a.)'den; demiştir ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Siz secdede iken namaz'a yetiştiğinizde hemen secdeye varınız ve bu secdeyi (namazdan) bir rekat saymayınız. Kim rüku a yetişirse, namaz(ın kıyam ve kıraatin)a da yetişmiş olur."

 

 

Kutub-i Sitte arasında sadece Ebu Davud rivayet etmiştir.

 

AÇIKLAMA:    

 

Bu hadis-i şerifte mesbukun haii söz konusu edilmektedir.Bıhndıgı gibi mesbuk , imama birinci rekattan sonra yeti­şip namazın ancak geri kalan kısmını cemaatle kılan kimsedir. Böyle bir kimse imama ruku'da veya secdede yetiştiği zaman hemen tekbir alıp namaza baş­lar. Eğer sübhaneke duasını okuduğu takdirde imama rüku ve secdede yeti­şebileceğini tahmin ederse, onu okur. Değilse okumaz ve hemen rüku' ve secdeye gider. İmama secdede iken yetişen kimse, hadis-i şerifte .beyan edil­diği gibi, o secdenin ait olduğu rekatı kılmış sayılmaz. Fakat yine de imama böyle secdede yetişen kimse imama uyarak secdeye varmalı, imamın ayağa kalkmasını beklememelidir. Hadiste rekat kelimesi "rüku" manasında kul­lanılmıştır. Aslında "rek'at" namazda kıyam, rüku ve iki secdenin toplamı­dır. Fakat burada "rek'at" kelimesi mecazen rüku' anlamında kullanılmıştır. İmama secdede yetişen kimsenin o secdenin ait olduğu rek'ata yetişememiş olduğunda ilim adamları arasında görüş birliği vardır. Ayrıntıları ile ilgili mezhep görüşleri şöyledir:'

 

1. Malikîlere göre rüku'da imama yetişen kimsenin, o rükuun ait oldu­ğu rekata yetişmiş sayılabilmesi için, imam başını rüku'dan kaldırmadan önce ellerini dizlerinin üzerine koymuş olması yeterlidir. Rüku' için gerekli olan ta'dil-i erkanı da imam başını kaldırdıktan sonra gerçekleştirerek imama kıyamda yetişebilir.

 

2. Şafiîlere göre ise, mesbukun o rekata yetişmiş sayılabilmesi için imam rüku'dan başını kaldırmadan önce rüku' ile ilgili ta'dil-i erkanı gerçekleşti­recek şekilde rüku'a varması lazımdır.

 

3. Hanbelîlere ve Hanefîlere göre ise, mesbukun imam kalkmadan ön­ce mutlak surette rüku'a varması o rek'ata yetişmiş sayılması için yeterlidir. İmam Zufer'e göre ise, imam rüku'da iken namaza yetişip iftitah tekbiri alan kimse rüku'a varmasa da yine o rekata yetişmiş sayılır.[Aynî, Binaye, II, 619.]

 

Bilindiği gibi şerîatte rüku namazda sırt ile başın birlikte eğilmesine denir. En az haddi ellerin dizlere değecek derecede belin eğilmesidir.[Ni'met-i İslam, s. 186.] Namaz kı­lan kimsenin rüku için sadece başım eğmesi yeterli değildir. Eğer, eğilmesi rüku' vaziyetine yakınsa sahihtir ve rüku sayılır. Kıyama yakınsa sahih ol­maz ve rüku sayılmaz. İmama rükuda yetişen kimse ayakta hem iftitah hem de rüku' tekbîri olarak bir tekbir alıp sonra rüku'a gider, bu tekbiri rüku'a yakın bir vaziyette almış olsa namazı bozulmuş olur.

 

4. Takıyüddin es-Sübkî gibi bazı Şafiî muhaddislerine ve bazı ilim adam­larına göre ise rüku'a yetişmek o rüku'un ait olduğu rek'ata yetişmek için kafi değildir. Bunun için mutlaka kıyam ve kıraat'de yetişmiş olmak lazım­dır. Delilleri 572 numaralı hadistir.[bk. Buharî, ezan; Cum'a; Ebu Davud, salat, Tirmizî, salat; Nesaî, ikame; İbn Mace, mesacid; Darimî, salat; Muvatta, nida; Ahmed b. Hanbel, II, 237, 238, 239, 270, 318, 452.] Çünkü bu hadiste namazın imamla kıhnamayan kısmının imam selam verdikten sonra tamamlanması istenmek­tedir. Buna göre imama rüku'da yetişen kimse için kıyam ve kıraat fevt ol­duğuna göre, imam namazı bitirdikten sonra ayağa kalkarak kıyam ve kıraati daha sonra da rüku' ve secdeleri tamamlaması gerekir.

 

Açıklamakta olduğumuz hadis-i şerif imama rüku'da yetişenin o reka­ta yetişmiş sayılacağı görüşünde olan ulemanın delilidir.